Nawet umiarkowane picie alkoholu nie służy zdrowiu

Wiele badań naukowych wskazuje na możliwe korzyści ze spożywania małych i umiarkowanych ilości alkoholu. Jednocześnie nie potrzeba opinii specjalistów, by wiedzieć, że duże dawki etanolu stanowią bezpośrednie zagrożenie dla życia. Niedawno opublikowane badanie rzuca nowe światło na kulturę picia alkoholu. Sprawdzamy, jak to w końcu jest z tym alkoholem? 

Artykuł na: 9-16 minut
Zdrowe zakupy

Alkohol – ile można wypić, by nie narażać zdrowia?

Często słyszymy, że alkohol można spożywać, ale tylko w umiarkowanych ilościach. Nie zawsze wiemy jednak, co to znaczy umiarkowane ilości. A tutaj eksperci podają bardzo konkretne wytyczne. Za bezpieczne dawki przyjmuje się zwykle 1 porcję alkoholu dla kobiet i do dwóch porcji alkoholu dla mężczyzn dziennie. Jedna porcja to mniej więcej 350 ml piwa albo 150 ml wina1.

Tej wielkości dawki zdają się działać korzystnie na organizm, do tego wino postrzegane jest jako nieodzowny element diety śródziemnomorskiej. Jeżeli jednak ktoś spożywa więcej alkoholu, to, zdaniem specjalistów, pije intensywnie lub nawet się upija. Przez picie intensywne (ryzykowne) należy rozumieć:

  • powyżej 3 drinków dziennie lub powyżej 7 drinków tygodniowo (kobiety ogółem oraz mężczyźni w wieku powyżej 65 lat),
  • powyżej 4 drinków dziennie lub więcej niż 14 drinków tygodniowo (mężczyźni do 65 lat).

Natomiast o upijaniu się mówimy, kiedy kobieta spożywa co najmniej 4 porcje alkoholu w ciągu 2 godzin, a mężczyzna — co najmniej 5 porcji alkoholu w tym samym czasie1. W takim wypadku nie ma już mowy o jakichkolwiek korzyściach ze spożywania alkoholu, jest za to ryzyko, że zacznie się rozwijać uzależnienie. I naprawdę nie ma wtedy najmniejszego znaczenia, czy alkohol pijemy pod postacią najbardziej wykwintnego wina czy mało wyrafinowanego alkoholu wysokoprocentowego. W każdej postaci alkohol uzależnia dokładnie tak samo.

Czy alkohol może być korzystny dla zdrowia?

Umiarkowane spożycie alkoholu (z bezwzględnym naciskiem na umiarkowane) według wielu opublikowanych badań może przynieść pewne korzyści zdrowotne, takie jak:

  • obniżenie ryzyka rozwoju chorób serca (w tym choroby niedokrwiennej serca) i śmierci z ich przyczyny2,
  • profilaktyka udaru niedokrwiennego mózgu,
  • mniejsze prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę typu 2,1
  • obniżenie ryzyka wystąpienia demencji lub też złagodzenie jej przebiegu,
  • pewna ochrona przed tworzeniem się kamieni żółciowych2.

Zdaniem wielu ekspertów dobroczynny wpływ umiarkowanego picia alkoholu na organizm człowieka nie jest jedynie teoretyczną dywagacją, ale realną korzyścią wynikającą z mechanizmów zachodzących w naszych ciałach. W badaniach przedstawiano dowody, że picie go w niewielkich ilościach przekłada się na wzrost poziomu tzw. dobrego cholesterolu (HDL) i poprawę krzepliwość krwi, a także większą wrażliwość komórek na insulinę3.

Picie alkoholu jest od stuleci wpisane w naszą kulturę. Często nie wyobrażamy sobie choćby wznoszenia bezalkoholowych toastów. Dlatego argumenty, że umiarkowane picie alkoholu służy zdrowiu, są nam na rękę. Nowe badania poddają je jednak w wątpliwość.

Ponadto picie alkoholu zdaje się być nieodzownie związane z rozwojem cywilizacji: już Sumerowie warzyli oddzielne piwo dla mężczyzn i kobiet, a najstarszy, liczący sobie ponad 6 tysięcy lat, napój alkoholowy został odnaleziony w Chinach. W jego skład wchodziły ryż, miód i prawdopodobnie owoc głogu4. Również dzisiaj wielu z nas nie wyobraża sobie spotkania z przyjaciółmi bez drinka czy dwóch, rodzinnych zjazdów bez domowej nalewki. Według niektórych badań alkohol nie tylko wspiera trawienie, ale też może poprawiać samopoczucie3. Nie powoduje jednocześnie przybierania na wadze, jak się powszechnie sądzi. Przeciwnie, pozwala nieco schudnąć5, być może jednak odpowiada za to fakt, że osoby pijące małe ilości alkoholu często przestrzegają zasad zdrowego stylu życia i są aktywniejsze ruchowo niż osoby pijące w nadmiarze. 

W tym momencie jednak nie będziemy snuć dalej opowieści o prozdrowotnym działaniu alkoholu. Bo fakty są takie, że alkohol etylowy ma również swoją mroczną stronę. Spożywany w nadmiarze może nie tylko zrujnować zdrowie fizyczne, ale także mocno pokiereszować psychikę.

Alkohol pity w nadmiarze to śmiertelne zagrożenie

Możliwe komplikacje zdrowotne wywołane częstym i/lub nadmiernym spożywaniem alkoholu to:

  • nowotwory: piersi, układu pokarmowego (w tym rak jamy ustnej), wątroby; nowotwory głowy i szyi1,2,
  • zaostrzenie objawów dny moczanowej,
  • choroby wątroby takie jak: marskość, alkoholowe stłuszczenie wątroby, encefalopatia wątrobowa,
  • zanik środkowej części (tzw. robaka) móżdżku i związane z tym zaburzenia motoryki oraz charakterystyczny sposób mówienia,
  • polineuropatia obwodowa, która często towarzyszy wspomnianej degeneracji móżdżka, objawiająca się między innymi zaburzeniami czucia głębokiego i cieńszą skórą nóg6,
  • ostre bądź przewlekłe zapalenie trzustki7,
  • nadciśnienie; kardiomiopatia sercowa i niewydolność mięśnia sercowego,
  • udar mózgu: ryzyko udaru niedokrwiennego (zawału) mózgu jest 1,6 razy większe u alkoholików niż w ogólnej populacji, a ryzyko udaru krwotocznego (wylewu) - ponad dwukrotnie większe,
  • uszkodzenia układu nerwowego spowodowane nie tylko niedoborami składników odżywczych „wypłukiwanych” przez alkohol, ale też przez fakt, że etanol lubi zalegać w komórkach tłuszczu, których wiele znajduje się w mózgu,
  • schorzenia przełyku, np. żylaki, rozwijające się w wyniku ciągłego wyniszczenia śluzówki przełyku,
  • wrzody żołądka, spowodowane zwiększoną przez etanol sekrecją kwasu solnego,
  • niewydolność trzustki i związane z nią zwiększone ryzyko cukrzycy typu 2,
  • zaburzenia endokrynologiczne, w tym: niepłodność, uszkodzenie jąder, niedoczynność tarczycy, osteopenia i rzekomy zespół Cushinga (alkohol pobudza wydzielanie kortyzolu),
  • uszkodzenie szpiku kostnego, skrócenie czasu życia krwinek i w związku z tym anemia, a także obniżenie odporności (osoby nadużywające alkoholu częściej np. chorują na gruźlicę); warto przy tym pamiętać, że nawet jednorazowe wypicie dużych ilości alkoholu zmniejsza zdolność organizmu do obrony przed patogenami na kolejne 24 godziny6,
  • u ciężarnych: poronienie, przedwczesny poród, uszkodzenie układu nerwowego płodu, spektrum alkoholowych uszkodzeń płodu (FASD), niska masa urodzeniowa dziecka8,
  • zespół odstawienia alkoholu, kiedy to osoba uzależniona postanawia natychmiast zaprzestać spożywania etanolu; do jego objawów należy: zwiększone tętno, drżenie rąk, wymioty, bóle głowy, depresja czy bezsenność9,
  • zatrucie etanolem, 
  • śmierć: częściej podejmowane ryzykowne zachowania, samobójstwo (3-9 razy częściej w porównaniu z osobami niepijącymi) lub nagły zgon u pacjentów z chorobą sercowo-naczyniową.
Dolegliwości związane z kacem to naprawdę najmniejsza szkoda, jaką alkohol może nam wyrządzić. Lista poważniejszych konsekwencji picia alkoholu jest znacznie dłuższa.

Zdaniem specjalistów picie dużych ilości alkoholu przez dłuższy czas skraca życie średnio o 16 lat6. Ale nawet umiarkowane picie niesie ze sobą pewne ryzyko. Alkohol może zakłócać sen i prawidłową ocenę sytuacji. Ponadto etanol może wchodzić w interakcje z różnymi lekami, w tym z paracetamolem, antydepresantami, lekami przeciwdrgawkowymi, przeciwbólowymi i uspokajającymi3. Nie należy też zapominać o zaburzeniach psychicznych, które mogą być zarówno przyczyną, jak i skutkiem nadużywania alkoholu10. Owe problemy niszczą więzi rodzinne i społeczne i nierzadko prowadzą do nieprawidłowego przewartościowania życiowych celów. Alkoholizm przyczynia się też do rozwoju depresji czy stanów lękowych u najbliższych osób z otoczenia chorego11. Na spożywanie alkoholu w dużych ilościach bardziej narażone są osoby, których rodziny zmagają się z problemem alkoholizmu.

Quote icon

Gdy porówna się listę korzyści i zagrożeń związanych ze spożywaniem alkoholu, wyraźnie widać, że tych drugich jest więcej. Dotychczas jednak sądzono, że małe ilości alkoholu nie prowadzą nas ku niebezpieczeństwu. Najnowsze badania temu przeczą.

Alkohol – co mówi najnowsze badanie?

Opublikowana zaledwie kilka miesięcy temu metaanaliza badań naukowych, w których w sumie wzięło udział prawie 5 milionów osób, rzuca zupełnie nowe światło na związek alkoholu ze zdrowiem. Krótko mówiąc, zdaniem autorów pracy, związek ten jest toksyczny – i nie ma wyjątków od tej reguły. Co w tej sytuacji z udowodnionymi przez naukowców korzyściami?
Metaanaliza ta zwraca uwagę na liczne błędy znajdujące się w poprzednich eksperymentach. Nie da się udowodnić, że umiarkowane spożycie alkoholu zmniejsza ryzyko śmierci z jakiejkolwiek przyczyny z powodu źle skonstruowanego badania — wręcz przeciwnie, wspomniana metaanaliza wskazuje, że niewielkie ilości alkoholu raczej to ryzyko zwiększają. To nie wszystko: eksperci zauważają, że pewne czynniki (płeć, wiek i inne), które mogą mieć wpływ na wyniki badań, często nie były w ogóle brane pod uwagę, co wypaczało wnioski z eksperymentów. Co więcej, autorzy poprzednich prac źle opisywali osoby niepijące oraz pijące mało alkoholu, a to również nie pozostawało bez wpływu na rezultaty i końcowe wnioski12Trudno więc w obliczu tego mówić o małych ilościach etanolu jako o terapeutycznych dawkach – należy traktować je tak jak każdą inną ilość alkoholu i nie oszukiwać siebie, gdy sięgamy po kieliszek.

Pić zatem alkohol czy nie?

A zatem, czy możesz spożywać alkohol? Tak, o ile jesteś dorosły i stan twojego zdrowia na to pozwala. A czy powinieneś go pić? Nie, ponieważ jest to związek chemiczny o udowodnionej wysokiej szkodliwości, który, w świetle najnowszych badań, nie przedstawia żadnych korzyści dla naszego organizmu.
Nie zmienia to faktu, że i tak wiele osób go pije. Etanol i produkty go zawierające są elementem naszej kultury, towarzyszem w wyprawie od początków idei społeczeństwa, poprzez wieki i prawdopodobnie jeszcze po daleką przyszłość. Zresztą nie tylko ludzie piją alkohol: wiele zwierząt, w tym ptaki, chętnie zjada sfermentowane owoce i nie zawsze robi to pod wpływem ludzkiej zachęty13.
Specjaliści radzą: jeżeli dotychczas nie sięgałeś po alkohol, nie zmieniaj nawyków. Jeżeli pijesz go – zaprzestań, albo przynajmniej zmniejsz jego spożycie. Pamiętaj, że każdy organizm jest inny, dlatego też każdy z nas inaczej reaguje na alkohol. Podczas gdy niektórym wystarczy jedna lampka wina, żeby poczuć lekkie zawroty głowy, inni będą w stanie prowadzić logiczną dyskusję nawet po całej butelce.

Czynniki decydujące o reakcji na spożyty alkohol:

  • płeć,
  • zdrowie psychiczne i fizyczne,
  • stosowanie innych używek i leków.

Alkohol może wpływać na ciebie szybciej, jeśli:

  • spożywasz go na pusty żołądek,
  • twój organizm słabo toleruje alkohol,
  • masz zbyt mało tkanki mięśniowej (np. dystrofia, anoreksja),
  • jesteś młody,
  • twój wskaźnik BMI jest zbyt niski,
  • rzadko sięgasz po alkohol14.

Bezwzględnie odstaw napoje i produkty zawierające etanol, jeżeli:

  • jesteś lub podejrzewasz, że możesz być w ciąży, planujesz posiadanie potomstwa,
  • zdiagnozowano u ciebie alkoholizm (w takim przypadku skieruj się do specjalisty, który pomoże ci odstawić alkohol) bądź też w najbliższej rodzinie były przypadki alkoholizmu,
  • miałeś wylew,
  • cierpisz na schorzenia wątroby i/lub trzustki.
  • zdiagnozowano u ciebie problemy z sercem lub też przyjmujesz (przez jakiś czas bądź na stałe) leki, nawet bez recepty - zanim sięgniesz po alkohol koniecznie porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem1.
Bibliografia
  • https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/alcohol/art-20044551

  • https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/balancing-the-risks-benefits-of-alcohol

  • https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/healthy-drinks/drinks-to-consume-in-moderation/alcohol-full-story/

  • https://www.penn.museum/research/project.php?pid=12

  • https://www.haloresearch.ca/2017/03/14/dr-jean-philippe-chaputs-research-featured-in-the-new-york-times/

  • https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/uzaleznienia/81417,choroby-somatyczne-spowodowanie-uzywaniem-alkoholu

  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537191/

  • https://www.nhs.uk/pregnancy/keeping-well/drinking-alcohol-while-pregnant/

  • https://www.drinkaware.co.uk/facts/health-effects-of-alcohol/mental-health/alcohol-withdrawal-symptoms

  • https://pubs.niaaa.nih.gov/publications/arh26-2/90-98.htm

  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6436308/

  • https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2802963

  • https://www.mdpi.com/2076-2615/10/2/270

  • https://www.health.gov.au/topics/alcohol/about-alcohol/what-are-the-effects-of-alcohol

Autor publikacji:
Wczytaj więcej
Magazyn
O czym lekarze ci nie powiedzą
ma już 10 lat
Alicja Langsteiner
Alicja Langsteiner
Prezes i założycielka Spółki Langsteiner Sp. z o.o

W życiu i działalności biznesowej ważne są dla mnie te same wartości. Tworzenie rzeczy użytecznych, poprawiających zdrowie i komfort życia idą więc w parze ze wspieraniem rozwoju nauki. Jestem propagatorką holistycznego podejścia do zdrowia, wykorzystywania mądrości natury i siły nauki, w tworzeniu naszych produktów, suplementów diety i wyrobów medycznych. Jako laureaci licznych nagród, w tym Diamenty Forbes, Ambasador Polskiej Gospodarki czy Gazele Biznesu, cenimy współpracę z zaufanymi partnerami i odpowiedzialnymi mediami. Dlatego gościmy na łamach tego wydawnictwa.

Więcej
Ryszard Chęciński
Ryszard Chęciński
Prezes Gabinety Mumio Sp. z.o.o.

O czym lekarze Ci nie powiedzą?... na przestrzeni dziesięciolecia periodyku, okazuje się, że nie powiedzą Ci o wielu sprawach, możliwościach, lekach, sposobach, nadziejach wręcz.
W sposób jasny, przejrzysty, dostępny robi to za nich właśnie ten nasz miesięcznik. To na jego łamach dowiadujemy się, jak można z pominięciem medycyny konwencjonalnej postawić się na nogi, zapobiec schorzeniom czy nawet po prostu się uzdrowić. Skala źródeł, środków, ocen, podpowiedzi, adresów jest ogromna i z łatwością można dotrzeć zarówno
do wiarygodnych uzdrowicieli, jak i zdrowych suplementów diety, ziół czy sposobów uzdrawiania się samemu. Naszym zdaniem, może to i lepiej dla nas, że lekarze nie o wszystkim Ci powiedzą, a zrobi to dla nas dostępny, porządnie wydany i wiarygodny miesięcznik.

Więcej
Marcin Płoch
Marcin Płoch
Dyrektor ds. marketingu Xenico Pharma Sp. z o.o.

Żyjemy w czasach szerokiego dostępu do informacji, również do informacji o tym, jak najlepiej należy dbać o swoje zdrowie. Prewencja i profilaktyka to jest coś, co pozwala nam je jak najdłużej utrzymać w dobrej kondycji. W Xenico tworzymy wysokiej jakości, naturalne rozwiązania w oparciu o najnowsze doniesienia z całego świata. Od wielu już lat prezentujemy nasze produkty na łamach OCL. Mamy nadzieję na dobrą współpracę w kolejnych latach, w myśl wspólnie wyznawanej zasady – Twoje zdrowie w Twoich rękach.

Więcej
Marcin Fiedorowicz
Marcin Fiedorowicz
Dyrektor Operacyjny Herbal Pharmaceuticals

Doceniamy O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą za ich nieustępliwość w dążeniu do szerzenia wiedzy i za to, że wszystkie publikacje oraz informacje, na których bazuje pismo, są poparte rzetelnymi i zweryfikowanymi badaniami. To pokrewieństwo w podejściu do zdrowia i nauki sprawia, że nasza współpraca jest tak naturalna i trwała. Herbal Monasterium to kluczowa marka firmy Herbal Pharmaceuticals, która od lat szanuje tradycję stosowania naturalnych składników w celu promowania holistycznego podejścia do zdrowia. Oferujemy preparaty, które łączą w sobie mądrość tradycyjnego ziołolecznictwa z nowoczesnymi osiągnięciami medycyny. Nasza obietnica to dostarczenie produktów najwyższej jakości, które są nie tylko skuteczne, ale przede wszystkim bezpieczne, pozbawione zbędnych dodatków, konserwantów czy barwników. Sięgając po nasze produkty, dzięki określonej standaryzacji składników, otrzymuje się oczekiwaną skuteczność z wysokim poziomem bezpieczeństwa stosowania. Wyróżnia nas holistyczne podejście do zdrowia, które wykracza poza leczenie objawów i skupia się na pierwotnych przyczynach problemów zdrowotnych. Ponadto, kładziemy nacisk na etyczne praktyki i odpowiedzialność za środowisko. Herbal Monasterium to marka dla tych, którzy szukają naturalnych rozwiązań dla swojego zdrowia. Nasze produkty są odpowiedzią na potrzeby współczesnego Pacjenta, który chce łączyć tradycję z nowoczesnością.

Więcej
mgr farm. Aleksandra Mróz-Lubińska
mgr farm. Aleksandra Mróz-Lubińska
Prezes Zarządu Chemiczno-Farmaceutycznej Spółdzielni Pracy ESPEFA

Nasza współpraca zrodziła się na łamach tego prestiżowego czasopisma i trwa nadal, owocując udanymi kampaniami. 10 ostatnich lat to dla nas inspirująca podróż do innowacji i rozwoju. ESPEFA w tym czasie z sukcesem wprowadzała na rynek nowe produkty, które znalazły miejsce na łamach czasopisma, dzięki czemu mogliśmy dotrzeć z ważnymi informacjami do odbiorców. Wspólnie edukowaliśmy czytelników, umożliwiając im podejmowanie bardziej świadomych decyzji dotyczących opieki zdrowotnej.

Więcej
Beata Iwanicka
Beata Iwanicka
General Manager Kenay

Współpracę z redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą rozpoczęliśmy dokładnie 10 lat temu – zamieściliśmy reklamę już w drugim numerze pisma. Przez ten czas nasza firma rozrosła się i rozwinęła współpracę z najlepszymi zagranicznymi producentami renomowanych marek, z roku na rok poszerzając asortyment oraz kontynuując swoją misję propagowania zdrowego stylu życia i udowadniając, że zachowanie młodości i zdrowia przez długie lata – a co za tym idzie także poprawianie jakości codziennego życia – nie musi kojarzyć się z nieprzyjemnym obowiązkiem. Wiemy, jak ważne jest zdrowie dla każdego, dlatego kierując się tym przekonaniem, obserwujemy światowy rynek suplementów diety zarówno poprzez uczestniczenie w międzynarodowych targach, analizę fachowej literatury, jak i poprzez rozwijanie współpracy z partnerami na całym świecie. W ten sposób staramy się zapewnić naszym klientom dostęp do najnowszych, najciekawszych, ekologicznych suplementów diety oraz superfoods. W tych działaniach sekunduje nam redakcja O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą. Lata współpracy zawodowej zaowocowały również przyjacielskimi relacjami osobistymi.

Więcej
Marta Skolmowska
Marta Skolmowska
Właścicielka Centrum Ziołolecznictwa Wilcaccora w Łomiankach

Nasza współpraca z Redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą przyczyniła się niewątpliwie do poprawienia wiedzy Czytelników o naszych sztandarowych produktach, jakimi są zioła amazońskie, o ich zastosowaniu i skuteczności. Jako Centrum Ziołolecznictwa dokładamy wszelkich starań, aby nasze produkty były zawsze badane zarówno pod względem czystości, jak i skuteczności, dlatego staramy się podkreślać w artykułach, udostępnianych na łamach tego magazynu, jak ważna jest nasza współpraca z centrami naukowymi. Sądzimy, że dzięki naszej współpracy z gazetą rośnie w społeczeństwie świadomość, jak niezwykle ważna jest profilaktyka zdrowotna, gdyż łatwiej jest zapobiegać, niż leczyć, a lepiej jest zapobiegać środkami naturalnymi, aniżeli sztucznie wytworzonymi przez koncerny farmaceutyczne. Właśnie to propagowanie wśród Czytelników profilaktyki zdrowotnej uważamy za jedno z najważniejszych zadań, które magazyn O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą nam umożliwia, za co bardzo dziękujemy i mamy nadzieję na dalszą wieloletnią i owocną współpracę.

Więcej
Agnieszka Wójcik
Agnieszka Wójcik
Prezes Onkomed Sp. z o.o.

Onkomed Sp. z o.o. współpracuje z redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą od wielu lat w ramach reklamy naszych oliwek ozonowanych OZONELLA i potwierdzamy dużą skuteczność naszych reklam oraz oczekiwany odzew. Mimo ogromnego postępu medycyna konwencjonalna ma swoje ograniczenia, zostawiając przestrzeń dla niekonwencjonalnych, sięgających natury, metod walki z różnymi dolegliwościami. Te właśnie metody w sposób bardzo przystępny prezentowane są na łamach miesięcznika. Wielu z naszych klientów
to jego czytelnicy. W dzisiejszych czasach ludzie chcą wiedzieć więcej, żyć zdrowo i naturalnie, dlatego chętnie sięgają do natury mającej tak wiele do zaoferowania. Warto podkreślić, że miesięcznik stale ewoluuje, reaguje na zmieniające się potrzeby swoich odbiorców i nieustannie dąży do tego, aby czymś nowym, niespotykanym zaskoczyć swoich czytelników i tym samym sprawia, że ich rzesza ciągle rośnie. W ciągu 10 lat istnienia na rynku stał się inspiracją i kopalnią wiedzy dla wielu osób, poszukujących różnych ciekawych rozwiązań w dziedzinie zdrowego trybu życia.

Więcej
Nasze magazyny