Nasze magazyny
Jesienią i zimą wirusy szaleją i w poważny sposób mogą zakłócić nam zwykły porządek tygodnia czy nawet miesiąca. Infekcje górnych dróg oddechowych, zapalenie zatok i spojówek czy odczuwanie zimna w kończynach to typowe objawy jesienno-zimowej niedyspozycji organizmu. Żeby jej uniknąć, trzeba wzmocnić odporność, do czego niezbędna jest wei qi, czyli energia obronna1. Jej zadanie polega na ochronie ciała przed patogennymi czynnikami, które mogą wtargnąć do organizmu ze środowiska zewnętrznego.
Jeśli zatroszczymy się o własny organizm, dzięki czemu będziemy tryskać zdrowiem i energią, pomożemy naszej planecie utrzymać swój dobrostan - tak głosi tradycyjna medycyna chińska
Według tradycyjnej medycyny chińskiej obronna qi jest odtwarzana każdego dnia dzięki odpowiedniej diecie i sprawnie działającemu układowi trawiennemu. Skutkuje to prawidłowym funkcjonowaniem tzw. środkowego ogrzewacza (środkowe jiao), do którego należy żołądek i śledziona, gdzie śledziona jest traktowana jako narząd odpowiedzialny za zarządzanie odpornością organizmu1,2. Stosowanie odpowiedniej diety i dbanie o ciało dowodzi, że czujemy się odpowiedzialni za swoją kondycję fizyczną i psychiczną, czyli za własne zdrowie
Według tradycyjnej medycyny chińskiej te starania i związane z nimi działania nigdy nie przebiegają w oderwaniu od planety, na której żyjemy, gdyż to z niej czerpiemy pożywienie i to z jej energią jesteśmy całe życie związani. Zapewniając sobie zdrowie, pomagamy planecie utrzymać jej dobrostan. W tak poważnej kwestii, jaką jest odporność organizmu, nic nie dzieje się z dnia na dzień.
Budowanie obronnej qi to proces długotrwały i nie powinien wiązać się wyłącznie z troską o zdrowie w związku z nadchodzącą zimą. Tym bardziej, że przyczyną zwiększonego ryzyka zachorowania na wszelkie przeziębienia i grypę nie są wbrew pozorom same wirusy czy bakterie.
Jeśli uda się im wniknąć do organizmu, oznacza to, że równowaga pomiędzy yin i yang poszczególnych narządów już dużo wcześniej została zachwiana, czyli obniżył się wyraźnie poziom wei qi3. Gdyby była zachowana, na pewno żaden mikrob nie zdołałby wtargnąć do naszego organizmu. Nie należy więc zrzucać odpowiedzialności na wirusy i bakterie czy jakiekolwiek inne czynniki patogenne. Nasze zdrowie jest w naszych rękach.
Zgodnie z tradycyjną medycyną chińską w organizmie wszystko jest ze sobą powiązane, a więc osłabienie jednego organu natychmiast odbija się na funkcjonowaniu innych. Nawiązuje do tego koncepcja par narządów zang fu1 (czytaj w Holistic Health nr 2/2016, dostępnym na www.ulubionykiosk.pl). Stąd już krótka droga do zaburzeń energetycznych, które są związane z tzw. elementem wody. Dają wtedy o sobie znać następujące zaburzenia zdrowia:
- nawracające infekcje, przeważnie górnych dróg oddechowych;
- uporczywe zapalenie zatok;
- nadmierna produkcja śluzu (katary, łzawienie, ciągłe odksztuszanie);
- ogólne wychłodzenie ciała, dreszcze;
- puchnięcie nóg pomimo małej ilości wypijanych płynów;
- przemęczenie i osłabienie;
- niestrawność;
- uczucie niepokoju, zawroty głowy;
- rozbicie emocjonalne, niemożność podjęcia najprostszych decyzji;
- powierzchowność działań;
- ciągłe utarczki słowne.
Co osłabia wei qi?
W tradycyjnej medycynie chińskiej nie ma wyraźnego podziału na sprawy ducha i ciała, gdyż wszystko jest jednością i przenika się nawzajem. Oto najważniejsze czynniki wyniszczające wei qi, dotyczące zarówno ciała, jak i psychiki4:
- nieodpowiednia dla danej osoby dieta wychładzająca (zbyt dużo mięsa, surowych potraw, nabiału i węglowodanów przetworzonych);
- przewaga śmieciowego jedzenia nad pokarmami o naturze termicznej rozgrzewającej;
- nadmiernie obfite, a także zbyt częste posiłki;
- picie zbyt dużych ilości alkoholu i kawy, palenie papierosów;
- spożywanie posiłków późno w nocy;
- rozwój w organizmie drożdżaków Candida albicans;
- wszechogarniający stres, pośpiech;
- przebywanie w hałaśliwym, rozbieganym środowisku;
- częste stosowanie syntetycznych leków;
- zubożała gleba, nawożona sztucznymi nawozami;
- noszenie ubrań z syntetycznych materiałów;
- brak aktywności fizycznej;
- stała obawa o przyszłość, brak perspektyw.
Wszystko to bardzo szybko zaburza yin i yang danego organu, prowadząc do stanu energetycznej przewagi lub niedoboru. Odbija się to również na odporności.
Długotrwałe oddziaływanie czynników rujnujących zdrowie powoduje, że równie długi jest proces odzyskiwania równowagi. To, który organ znajdzie się w stanie nadmiaru czy niedoboru, zależy od naszego zdrowia, a także indywidualnej odporności.
Co wzmacnia wei qi?
Aby powstrzymać zanikanie energii wei qi, należy zacząć od prawidłowej diety. Według tradycyjnej medycyny chińskiej to podstawa wszelkich działań naprawczych w obrębie organizmu. W dalszej kolejności można stosować akupunkturę czy moksowanie (termiczna stymulacja punktów akupunkturowych żarzącym się cygarem z moksy, mieszanki chińskich ziół), jeśli zajdzie taka potrzeba3.
Dzisiejszy sposób odżywiania charakteryzuje się nadmiarem pokarmów śluzotwórczych i wychładzających, dlatego podstawowym zaleceniem jest wprowadzenie do diety produktów spożywczych o naturze termicznej ogrzewającej oraz neutralnej, do których należą:
Na odporność organizmu wpływają długo gotowane zupy. To zadanie spełni nawet krem z kurek, jeśli powstanie na bazie rosołu przyrządzanego z kilku mięs, czyli bardzo wolno warzonego
- kasza jaglana, płatki jęczmienne;
- pełnoziarnisty ryż niełuskany, quinoa;
- algi chlorella i spirulina;
- wszystkie fasole;
- kapusta biała, daktyle, dynia;
- pieprz kajeński, chilli;
- mięso drobiowe i wołowe, ale w niewielkich ilościach;
- słodkie ziemniaki;
- ciepłe i długo gotowane zupy;
- nasiona słonecznika, sezamu;
- naturalnie kiszona kapusta i ogórki.
Pomocne będą również: kit pszczeli, czyli propolis, jeżówka, aloes, czarny bez, czystek, grzyby shitake. Zaleca się ponadto suplementację selenem, a także częste przebywanie w otoczeniu drzew i umiarkowaną ekspozycję na słońce.
Jak działa obronna wei qi?
Koncepcja energii obronnej wei qi wiąże się z koncepcją dwóch rodzajów chorób: wewnętrznych i zewnętrznych4. Wewnętrzne są długotrwałe, przewlekłe, ich przebieg jest nieostry i przenikają one w głąb organizmu. Trudno je wyleczyć, ponieważ są niejako zasiedziałe. Zewnętrzne choroby charakteryzują się tym, że szybko się rozwijają, ale też udaje się je szybko pokonać, zanim zdołają wtargnąć do wnętrza ciała. Są one łatwiejsze do zdiagnozowania i znikają po zastosowaniu prostych kuracji.
- Gdy wei qi jest silna, nie dopuszcza do wniknięcia w ciało jakichkolwiek czynników patogennych, np. wirusów i bakterii. Bierze się to stąd, że energia obronna niejako zamyka skórę na cały świat zewnętrzny, czyli organizm ma barierę ochronną.
- Mały niedobór wei qi powoduje zaistnienie typowych chorób zewnętrznych, czyli np. grypy czy infekcji górnych dróg oddechowych.
- Jeśli jednak wei qi jest poważnie osłabiona, rozwijają się choroby wewnętrzne (przewlekłe) i zakłócają funkcjonowanie organów.
Według tradycyjnej medycyny chińskiej, gdy dochodzi do wnikania przez punkty akupunkturowe różnorodnych czynników patogennych, meridiany stają się kanałami umożliwiającymi ich krążenie w całym organizmie.
W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę na rolę, jaką tradycyjna medycyna chińska przypisuje nerkom, śledzionie i płucom w kontekście ich wzajemnego oddziaływania na organizm5.
- I tak na przykład, jeśli ktoś ma okresowe problemy z płucami, wynikające chociażby z szoku emocjonalnego czy silnych przeżyć związanych z kłopotami rodzinnymi bądź zawodowymi, to może się okazać, że płuca są zbyt słabe, by rozprowadzać wei qi dostarczaną przez śledzionę.
- I na odwrót, nawet najsprawniejsze płuca nie rozprowadzą w organizmie odpowiedniej ilości wei qi, jeśli będzie jej za mało, co zdarza się wtedy, gdy śledziona nie ma jej z czego pozyskać, ponieważ do organizmu dostarczamy wyłącznie śmieciowe jedzenie.
- Również w przypadku osłabionych nerek nie może być mowy o mocnym systemie odpornościowym. Pacjentowi dokucza ciągłe odczuwanie zimna, często cierpi na bóle w plecach i ma problemy z pęcherzem moczowym, a w jego życiu prywatnym i zawodowym narasta frustracja spowodowana niepokojem o przyszłość. To oznacza, że nerki nie są w stanie rozprowadzać wei qi w odpowiednim zakresie.
Tak więc nerki, śledziona i płuca to trzy organy, których prawidłowe funkcjonowanie daje odpowiedni poziom energii obronnej5.
W negatywny sposób na wei qi wpływają również wolne rodniki2. Zminimalizowanie ich obecności w organizmie powoduje bardziej uregulowany przepływ energii obronnej oraz większą jej produkcję. Spożywanie takich produktów, jak np. kiełki, trawa pszeniczna i jęczmienna oraz ciemnozielone liście warzyw, zawsze i w sposób efektywny ogranicza powstawanie wolnych rodników, a tym samym wspomaga działanie wei qi.
Tekst: Bożena Borzęcka
Bibliografia
- Ross J., Zang Fu; The Organs Systems of Traditional Chinese Medicine, 1985, ISBN 978- 044-30348-24
- Weidinger G., Tradycyjna Medycyna Chińska, 2016, ISBN 978-8365404-07-7
- Kastner J., Chinese Nutriton Therapy, 2009, ISBN 978-3-13-130962-4
- Pitchford P., Healing with Whole Foods. Asian Traditions and Modern Nutrition, 1993, ISBN 1-55643-471-5
- The Yellow Emperor’s Classic of Medicine. A New Translation of the Neijing Suwen with Commentary. 1995, ISBN 978- 1-57062-080-5
