Te produkty powodują powstawanie stanów zapalnych w organizmie

Problemy ze zdrowiem zaczynają się w kuchni. Co zdumiewające, w przypadku większości ludzi 55% spożywanych kalorii pocho­dzi z zaledwie 3 źródeł pokarmowych. Równie zaskakujący jest fakt, że te same pokarmy nie mają kompletnie żad­nej wartości odżywczej, gdyż zawierają wyłącznie puste kalorie. Powiedzmy to ja­sno: ponad połowa spożywanych produk­tów jest nie tylko w znacznym stopniu pozbawiona witamin, minerałów i nie­zbędnych tłuszczów, lecz także zdecy­dowanie może szkodzić zdrowiu! Poznaj te 3 ogromnie szkodliwe „filary” diety.

Dlaczego cukier jest szkodliwy?

Jak wykazano, osłabia odporność, i to szybko i drastycznie. W 2 badaniach z udziałem młodych dorosłych analizo­wano ich zdolność do zwalczania bakterii po jego spożyciu. W pierwszym z nich uczestnikom podawano 100 g cukru¹, a w drugim ok. 700 ml napoju gazowa­nego (66 g cukru)². W obu przypadkach doszło do gwałtownego osłabienia normalnej odporności o 50%. W pierw­szym badaniu poziom szczytowy re­akcji nastąpił po 2 godz. od spożycia cukru, a w drugim po 45 min. Efekt utrzymywał się przez 5 godzin.

Badania na szczurach również wyka­zały 50-procentowy spadek zdolności do produkcji przeciwciał pod wpły­wem diety składającej się już tylko w 10% z cukru. Jego wyższe spożycie powodowało proporcjonalnie większe osłabienie funkcji odpornościowych³. Jednakże jeszcze większym zaintere­sowaniem cieszy się związek między cukrem a rakiem. W 1931 r. Otto Warburg zdobył Nagrodę Nobla w dziedzinie fi­zjologii za odkrycie, że komórki nowo­tworowe żywią się właśnie nim, do czego wykorzystują mechanizm tzw. glikolizy beztlenowej. Potrzebują 3-5 razy wię­cej glukozy niż normalne komórki⁴.

Czy cukier może zwiększać podatność na choroby nowotworowe?

Przeprowa­dzone w Szwecji badanie prospektywne wykazało, że osoby z wyższymi pozio­mami glukozy we krwi były bardziej narażone na późniejszy rozwój czerniaka, nowotworów trzustki, endometrium (błony śluzowej macicy) oraz dróg mo­czowych. Efekt ten występował nieza­leżnie od otyłości⁵. Przegląd dotyczący 21 krajów zachodnich wykazał zwią­zek wyższego spożycia cukru z częst­szym występowaniem raka piersi⁶.

Inne korelacje potwierdzają to jeszcze mocniej. Insulina i IGF-1 to hormony wzrostu stymulujące rozwój nowotwo­ru, które mogą wyłączać mechanizm śmierci komórek rakowych (apoptozy). Ich poziom w organizmie wzrasta zaś wraz ze zwiększeniem spożycia cukru. Jeśli cukier jest istotny w rozwoju nowotworów, można się spodziewać obserwacji wzrostu ryzyka wystąpienia raka wraz z podwyższeniem poziomu insuliny i IGF-1 we krwi. Dokładnie taką zależność odkryto. Dochodzi za­równo do wzrostu ryzyka wystąpienia raka⁷, jak i pogorszenia rokowania⁸. Jednakże tzw. test kwasowy pokazuje, co dzieje się z nowotworem pod wpły­wem redukcji podaży glukozy. W przełomowym badaniu wszczepiono myszom komórki rakowe i karmiono produkta­mi o różnej zawartości cukru. Wyniki były jednoznaczne. W przypadku gryzoni na nisko­cukrowej diecie prawdopodo­bieństwo przeżycia było 16 razy wyższe niż w przypadku tych na wysokocukrowej. W gru­pie tych ostatnich zdechło 16 z 24 osobników. Wśród tych karmionych produktami z umiarkowaną ilością cukru zdechło 8 myszy, ale wśród tych na diecie niskocukrowej tylko 19. Wyniki te mają ogromne zna­czenie dla leczenia onkologicznego.

Czy dotyczy to ludzi? Oczywiście taka sama próba z udziałem ludzi byłaby nieetyczna. Wyjściem z tej sytuacji jest obserwacja pacjentów onko­logicznych leczonych metodami, które sztucznie podnoszą poziom glukozy we krwi. Należy do nich sterydoterapia (zwykle z wykorzystaniem deksameta­zonu), która jest faktycznie związana z gorszym rokowaniem¹⁰. Wiadomo rów­nież, że pozbawienie hodowli komórek nowotworowych cukru powoduje apopto­zę¹¹. Konsekwencje są jasne: niezależnie od tego, czy ma się raka, czy tylko chce się go uniknąć, należy odstawić cukier.

Produkt ten bierze również udział w rozwoju innych poważnych chorób, co najbardziej oczywiste – cukrzycy, ale także zaburzeń sercowo-naczynio­wych. W jednym z badań wśród osób spożywających więcej niż 21% kalorii w postaci cukru stwierdzono dwukrot­nie wyższą śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych niż wśród tych, w przypadku których stanowił on tylko 7% podaży kalorycznej lub mniej¹².

Badanie National Diet and Nutrition Survey wykazało, że średnie spożycie cukru wśród dorosłych Brytyjczyków wyniosło 12,1%¹³. W większości diet stosowanych przez osoby, które prze­były choroby inne niż nowotworowa, jest go bardzo niewiele. Co zrozumiałe, jednym z najbardziej podstawowych kroków mających na celu poprawę stanu zdrowia jest ograniczenie konsumpcji cukru. Kiedy jednak rozmawiam z ludź­mi na jego temat, twierdzą, że go nie spożywają. „Nie jem ciast i herbatników i nawet nie słodzę herbaty” – mówią. I w tym tkwi sedno problemu. Poło­wa spożywanego w diecie cukru jest ukryta. Ponad 80% produktów spo­żywczych z supermarketu zawiera jego dodatek. Właściwie w ciągu ostatnich 20 lat ilość cukru kupowanego jako cukier spadła, ale jego konsumpcja gwałtownie wzrosła ze względu na ukry­te źródła. Niektóre produkty spożyw­cze, takie jak zupy i chleb, zawierają go 2 razy więcej niż kiedyś. Średnie spożycie cukru w Wielkiej Brytanii wynosi prawie 22 łyżeczki na dobę! My jemy średnio o 2 łyżeczki więcej!

Cukier ukryty w produktach spożywczych

Większość płatków śniadaniowych, w tym musli i tych reklamo­wanych jako „zdrowe”, zawiera dodatek cukru. Są to głównie produkty opatrzone etykietą „niskotłuszczowe”. Cukier znajduje się prawie we wszystkich produktach paczko­wanych czy puszko­wanych. Przeciętny gotowy do spożycia posiłek może zawierać 8 różnych jego rodza­jów i składać się z nie­go nawet w 15%!

Cu­kier może znajdować się też w słonych pokarmach, takich jak sosy, konserwy rybne i puszkowane warzywa, jest również dodawany do mięsa. Potrawy dla niemowląt są wzbogacane kon­centratami owocowy­mi, dzięki czemu dzieci nabierają upodobania do słodkiego smaku. Pierwszym krokiem na drodze do radzenia sobie z cukrem jest jego rozpoznawa­nie. Cukier stołowy to tzw. sacharoza, ale ten składnik po­karmowy ma wiele odmian i nazw, takich jak m.in.: glukoza, maltoza (w piwie), laktoza (w mleku), dekstroza (glukoza kukurydziana), frukto­za (cukier owocowy), melasa, syrop ryżowy i polidekstroza.

Rafinowane węglowodany - jak wpływają na organizm?

To coś, czego nie spożywa się w zdro­wych i długowiecznych społecznościach. Jednakże należą one do pokarmów, które – jak odkrył podczas podróży dookoła świata pionierski naukowiec dr Weston Price – w tragiczny sposób zniszczyły zdrowie wielu wspólnot tubylczych, które wdrożyły dietę za­chodnią. Wcześniej grupy te wytwa­rzały chleb i inne produkty spożywcze ze świeżo mielonych ziaren zbóż.

Szwajcarscy naukowcy wśród 1/3 po­pulacji spożywającej najwięcej rafino­wanych zbóż zaobserwowali prawie 2-krotnie częstsze występowanie raka jamy ustnej i gardła, blisko 4-krotny wzrost ryzyka rozwoju nowotworu prze­łyku oraz 4-krotny raka krtani (w porów­naniu z 1/3 ludności jedzącej najmniej tego rodzaju produktów). Dla kontrastu: pokarmy pełnoziarniste powiązano z re­dukcją łącznego prawdopodobieństwa wystąpienia tych nowotworów o 50%¹⁴. Włoscy naukowcy przyjrzeli się ra­finowanym zbożom w formie płatków śniadaniowych, makaronu i ryżu. Po­równali 1/3 grupy, która spożywała naj­więcej tych produktów, z 1/3, która jadła ich najmniej. Ponownie odkryli wyższą częstość występowania nowotworów gardła, przełyku i krtani (o 50%), ale także żołądka (o 50%), jelita grubego (o 30%) oraz tarczycy (o 100%)¹⁵.

Autorzy dokonali przeglądu litera­tury i zauważyli, że produkty pełno­ziarniste miały działanie ochronne w przypadku różnych nowotworów, podczas gdy rafinowane zboża zwięk­szały ryzyko wystąpienia innych rodzajów raka (piersi, endometrium i płuc). Dotyczy to nie tylko chorób no­wotworowych. Metaanaliza 21 badań wykazała, że pokarmy pełnoziarniste redukowały częstość występowania raka, a także cukrzycy typu 2, zaburzeń sercowo-naczyniowych i otyłości¹⁶.

Jednakże – ponownie – trzeba ustalić, czy redukcja spożycia bądź wykluczenie z diety rafinowanych zbóż wspomaga pacjentów onkologicznych w powrocie do zdrowia. Następujące badania rzuciły nieco światła na tę kwestię. Tzw. myszy NOP mają mutację genetyczną, przez którą istnieje bardzo wysokie prawdopo­dobieństwo rozwoju u nich raka piersi. Naukowcy przeanalizowali ich reakcje na dietę niskowęglowodanową i tę zbliżo­ną do typowego jadłospisu zachodniego (z podobną mieszanką węglowodanów). Jak się okazało, prawdopodobieństwo wystąpienia raka w obu grupach było radykalnie odmienne. U około połowy karmionych według diety odpowiadającej standardowemu zachodniemu jadłospi­sowi zwierząt w ciągu roku rozwinął się nowotwór. Tymczasem wśród tych, którym podawano produkty niskowęglo­wodanowe, choroba wystąpiła u zaledwie 15%. W przypadku tych ostatnich ryzyko rozwoju nowotworu spadło o ponad 66%.

Jednakże, co być może najważniej­sze, nawet jeśli u gryzoni rozwinął się nowotwór, były one o wiele mniej nara­żone na zgon z tego powodu. W grupie diety niskowęglowodanowej wskaźnik śmiertelności wyniósł 27% w po­równaniu z 70% w grupie standar­dowego żywienia (ponowny spadek o 66% w stosunku do oczekiwań)¹⁷. W innym badaniu wszczepio­no myszom guzy prostaty. Jak się okazało, wśród tych karmionych produktami zasobnymi w rafinowa­ne węglowodany doszło do prawie 2-krotnie większego wzrostu guza¹⁸.

Co to znaczy „rafinowane węglowodany”?

Do tej kategorii należą produkty z białej lub bielonej mąki, takie jak chleb, maka­ron i płatki śniadaniowe, biały ryż i fryt­ki. Dlaczego ich spożywanie miałoby coś zmienić, a wersje pełnoziarniste miałyby być lepsze dla zdrowia? Przyczyną jest fakt, że produkty pełnoziarniste i razo­we wciąż zawierają zarodkową warstwę pszenicy, gdzie magazynowane są prawie wszystkie witaminy, minerały i niezbęd­ne tłuszcze. Kolejna korzyść to obec­ność chroniącego zdrowie błonnika. Rafinowane zboża stały się bardzo popularne w przemyśle spożywczym. Zapewniają bowiem produktom długi okres trwałości, co ułatwia ich przecho­wywanie i transport. Jednak pozbawio­nych życia zbóż nie tkną nawet owady.

Spożywanie rafinowanych węglo­wodanów, ze względu na szybkość ich rozkładu do cukru, prowadzi do wy­dzielania insuliny, podwyższenia jej poziomu we krwi, a ostatecznie insu­linooporności. To powoduje sekrecję insulinopodobnego czynnika wzrostu (ang. insulin-like growth factor, IGF-1), co może sprzyjać rozwojowi raka, jak wspomniano w przypadku cukru. Jak wiele jemy? W USA w badaniu National Health and Nutrition Examination Survey ustalono, że w latach 1999-2016 liczba kalorii po­chodzących z niskiej jakości węglowoda­nów obniżyła się z 45,1% do 41,8%.¹⁹, ale pozostają one głównym elementem diety. Zawiera je większość płatków śniadanio­wych. Prawie we wszystkich znajdują się też duże ilości cukru i zazwyczaj soli. Nawet bez dodatku cukru przetwórstwo przemysłowe niezbędne do produkcji płatków śniadaniowych ze zbóż stwa­rza jeszcze jedno zagrożenie. Chodzi o akrylamid, czyli kancerogen powią­zany z nowotworami jajnika i macicy.

Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska stwierdziła, że akrylamid to wyjątkowo niebezpieczna substancja. Z kolei Komisja Europejska wyznaczy­ła limit jej poziomu w żywności, ale wycofała się z tego pod wpływem sil­nego lobby przemysłu spożywczego. Jest coraz bardziej oczywiste, że ra­finowane węglowodany są szkodliwe dla zdrowia. Czytaj etykiety, szukaj pełnego ziarna (przynajmniej 30% zbóż musi być z pełnego przemiału i mu­szą one mieć przewagę nad rafinadą) w chlebie i makaronie. Jeśli chodzi o ryż, powinien być raczej długo- niż krótkoziarnisty. Należy również unikać większości płatków śniadaniowych.

Niebezpieczne dla zdrowia tłuszcze uwodornione

Produkty te powstają przy podgrzewaniu tłusz­czów do wysokich temperatur, tak jak to ma miejsce przy wytwarzaniu olejów spożywczych i margaryn. Teoretycznie możliwa jest ich pro­dukcja podczas przedłużonego smażenia w wy­sokich temperaturach, jak również smażenia szybkiego lub na głębokim tłuszczu. Smażenie powoduje wydzielanie akrylamidu i – jak wy­kazano w niektórych (lecz nie wszystkich) ba­daniach – zwiększa ryzyko wystąpienia raka²⁰.

Amerykańska Harwardzka Szkoła Zdrowia Publicznego szacuje, że tłuszcze uwodornione (utwardzone) odpowiadają za 30 tys. przedwcze­snych zgonów w USA rocznie²¹. Jej badanie wyka­zało, że ich spożywanie podwaja częstość występo­wania zawałów serca. Dalsza analiza zasugerowała, że były one odpowiedzialne za 6-19% z przy­czyn sercowo-naczyniowych w USA oraz 2,7 tys. śmierci rocznie w Wielkiej Brytanii²².

Badania na zwierzętach wykazują, że tłusz­cze utwardzone powodują różne problemy zdrowotne. Należą do nich obniżenie licz­by plemników w spermie, osłabienie od­porności i większa częstość występowania powikłań ciążowych²³. Uważa się również za przyczynę zwyrodnienia plamki żółtej. W niektórych krajach zakazano ich stosowa­nia, a w Wielkiej Brytanii nie wolno ich doda­wać do potraw dla niemowląt.

Uwodornianie może wystąpić w temperatu­rze ok. 176°C, którą można osiągnąć podczas smażenia. Jeśli jest ono długotrwałe, może dojść do utwardzenia tłuszczu. Oliwa z oliwek punkt dymienia osiąga przy 160°C w zależności od ro­dzaju (w przypadku rafinowanej jest on wyższy niż w przypadku tej z pierwszego tłoczenia), więc może ona podlegać uwodornieniu. Rafinowane oleje roślinne mają wyższy punkt dymienia, ale w trakcie ich wytwarzania rozgrza­no je do wysokich temperatur, więc już zawierają tłuszcze uwodornione. Zawsze należy unikać ponownego używania olejów spożywczych.

Dziś wielu producentów uznaje zaniepoko­jenie opinii publicznej dotyczące tłuszczów utwardzonych i usuwa je z niektórych pokar­mów. Jednakże nie jest to tak dobra wiadomość, jak się wydaje. Tłuszcze utwardzone zastępuje się bowiem tzw. frakcjonowanymi, czyli wy­twarzanymi w procesie, który również obej­muje podgrzewanie oraz modyfikację olejów i tłuszczów. Może on być bezpieczniejszy niż uwodornianie, ale może okazać się dokładnie tak samo szkodliwy dla zdrowia.

Najlepsze zamienniki tłuszczu uwodornionego

Dobrymi wyborami do go­towania są masło, smalec, tłuszcze zwierzęce oraz ole­je kokosowy i orzechowy. Nie nadają się do niego oleje nierafinowane, które mają niższe punkty dymienia. Na przestrzeni kilku ostatnich dziesięcioleci złą prasę miały tłuszcze nasycone. Uważano, że przyczyniają się do chorób serca. Jednak 2 ważne metaanalizy stały się podstawą do wniosków, że nie powodują tego rodzaju zaburzeń. Dla kontrastu: w jednym z tych badań wykazano, że tłuszcze uwo­dornione zwiększają zarówno śmier­telność z przyczyn sercowo-naczy­niowych, jak i wszystkich innych²⁴.

W przeciwieństwie do tego, co wie­lokrotnie powtarzano, prawdziwe zagrożenie stanowią tłuszcze prze­tworzone lub uwodornione, a nie nasycone. Płynący z tego wniosek jest taki, że im bardziej nienatural­na i przetworzona żywność, tym większa jej szkodliwość. Dodatkowy problem stanowi fakt, że cukier, rafinowane węglowodany i tłuszcze utwardzone często występują łącznie w przetworzonych i wysokoprzetwo­rzonych produktach spożywczych.

Oprócz cukru, rafinowanych węglowodanów i przetworzonych tłuszczów toksyczne oraz prak­tycznie pozbawione jakichkolwiek wartości odżywczych są: przetwo­rzona skrobia, chemiczne dodatki do żywności i pestycydy. Wielu ludzi jest zdezorientowanych wszystkimi sprzecznymi komunikatami, które do nich docierają, ale spożywanie właściwych pokarmów jest na­prawdę całkiem proste. Najlepszym sposobem na uniknięcie problemu jest kupowanie organicz­nych produktów spożywczych, gdziekolwiek to możliwe.

Żywność - recepta na lepsze zdrowie

Lecznicze właściwości żywności wciąż mogą wprawiać w osłupienie. Korzyści płynące ze spożywania wysokiej jakości pokarmów przewyższają te wynikające ze stosowania prawie wszystkich innych metod terapeu­tycznych. Dopiero teraz zaczynamy rozumieć, dlaczego żywność ma tak silne działanie lecznicze. Ta wysokiej jakości zawiera całe mnóstwo uzdra­wiających składników odżywczych. Mogą one blokować sieci nerwowe no­wotworów wszystkich stadiów, dzia­łać synergicznie, zmieniać i pobudzać geny, poprawiać komunikację we­wnątrzkomórkową, łagodzić stan za­palny i usuwać z organizmu toksyny. Nauka stopniowo dogania żyw­nościowych pionierów, takich jak dr Weston Price. Potwierdza to, co powtarzali od tak dawna: żywność to najlepsze lekarstwo.