30 składników odżywczych opóźnia starzenie i wydłuża życie. Jaka to mieszanka?

Międzynarodowa koalicja badaczy dowiodła w badaniach laboratoryjnych, że kompleksowy «koktajl» suplementów diety pomaga zachować młodzieńczy wigor i znacząco wydłuża życie. Ponieważ starzenie się jest procesem wieloczynnikowym, o nakładających się przyczynach, naukowcy opracowali 30-składnikową mieszankę substancji odżywczych, zaprojektowaną w celu powstrzymania lub spowolnienia procesów starzenia się.

Chociaż badania te zostały początkowo przeprowadzone na zwierzętach, każdy z 30 składników odżywczych jest już stosowany przez ludzi jako suplement. Wszystkie mają udokumentowane bezpieczeństwo i skuteczność w promowaniu zdrowia i zapobieganiu określonym procesom chorobowym.

Wiele z nich jest już znanych z tego, że poprawiają funkcje poznawcze, zwiększają mobilność, spowalniają   starzenie lub wydłużają życie. Inne mają wyraźny korzystny wpływ na jeden lub więcej z pięciu kluczowych mechani­zmów starzenia się, co zwiększa wartość całej kombinacji. Przyjrzyjmy się zatem wspomnianym pięciu podstawowym przyczynom starzenia się, aby zrozumieć sposób, w jaki działa opracowany przez naukowców koktajl.

Dlaczego się starzejemy?

Naukowcy z zespołu dr Rollo uznali, że choć starzenie się jest zjawiskiem złożonym, większość jego przejawów można przypisać stosunkowo niewielkiej liczbie podstawowych procesów. Wśród nich jest pięć, które odpowiadają za większość dysfunkcji tkanek, narządów i układów, powo­dujących przewlekłe choroby i przedwczesną śmierć.

Pięć z nich jest dobrze znanych:

• stres oksydacyjny,
• stan zapalny,
• dysfunkcja mitochondriów,
• insulinooporność
• utrata inte­gralności błon.

Żaden pojedynczy mechanizm nie odpowiada za konkretny proces chorobowy. Zamiast tego, wszystkie pięć współdziała ze sobą, przyspieszając zarówno ogólne starzenie się, jak i tworząc specyficzne warunki, które przyczyniają się do ograniczenia aktywności, funkcji poznawczych i ostatecznie skrócenia długości życia.

Opracowując funkcjonalną, wieloskładnikową formułę przeciwstarzeniową, grupa dr Rollo skupiła się zatem wła­śnie na tych pięciu kluczowych mechanizmach starzenia.

Naukowcy uznali, że odpowiadają one za zdecydowaną większość związanych z wiekiem schorzeń, skracających życie. W ten sposób badacze zarzucili szeroką sieć, aby objąć jak najwięcej stanów chorobowych związanych ze sta­rzeniem się.

Do badania wpływu składników odżywczych na starzenie się wybrali myszy, ze względu na ich krótki normalny okres życia, co pomogło im dowiedzieć się jak najwięcej w jak najkrótszym czasie. Mysz jest bowiem uwa­żana za „starą” już w wieku 2 lat, co zapewniło odpowiednie i realistyczne warunki do badania zmian związanych z wiekiem. Badanie na ludziach mogłoby zająć dziesięcio­lecia, zanim naukowcy doszliby do końcowych wniosków.

Następnie naukowcy musieli ustalić markery postępują­cego starzenia się organizmu. Chcieli wiedzieć nie tylko, jak długo żyją zwierzęta, ale także jak dobrze funkcjo­nują, gdy się starzeją.

Co najważniejsze, potrzebowali miar, które miałyby zastosowanie zarówno w stosunku do myszy, jak i ludzi. Opierając się na pracy innych badaczy, grupa dr Rollo zdecydowała, że kryteria te można spełnić, mierząc, jak starzejące się zwierzęta się poruszają i jak zmieniają się ich funkcje poznawcze wraz z upływem czasu.

Starzenie się - mobilność i funkcje poznawcze

Wszystkie zwierzęta, od owadów po ludzi, zmieniają się w bardzo podobny sposób, na skutek oddziaływania na ich ciała wspomnieniach pięciu kluczowych mechani­zmów starzenia. Zmiany w mobilności i zdolnościach poznawczych dają sposobność pomiaru wpływu starzenia się na funkcjonowanie jednostki. Wraz z wiekiem wszystkie gatunki zwierząt poruszają się bowiem coraz mniej, spę­dzają coraz więcej czasu na odpoczynku lub śnie.

Zmniej­szona mobilność jest doskonałym markerem starzenia się, ponieważ jest ściśle związana z ogólnym tempem metaboli­zmu, odżywianiem, magazynowaniem tłuszczu, poziomem neuroprzekaźników w mózgu, funkcją mitochondriów oraz stanem układu sercowo-naczyniowego i mięśni szkieleto­wych. Utrata mobilności u ludzi wiąże się zazwyczaj z zani­kiem mięśni, zrzeszotnieniem kości i innymi zmianami, które zwiększają ryzyko wystąpienia negatywnych skutków, takich jak złamania, zapalenie płuc i infekcje skóry.

Funkcje poznawcze również zmniejszają się wraz z wiekiem we wszystkich populacjach zwierząt. Młodsze zwierzęta uczą się szybciej i wymagają mniejszej liczby powtórzeń, aby opanować zadanie.

Równie szybko i dokładniej przywo­łują z pamięci ważne wspomnienia, co pozwala im znaleźć pożywienie, uciec przed zagrożeniami i chronić innych członków swojego gatunku. Badania pokazują, że zacho­wanie funkcji poznawczych w starszym wieku wiąże się z dłuższym życiem.

Decydując się zatem na zbadanie mobilności i funkcji poznawczych zwierząt, oprócz ich długowieczności, grupa  badawcza dr Rollo była w stanie zmierzyć, jak myszy sta­rzeją się i ekstrapolować te wyniki na ludzi. Zobaczmy, jak poradziły sobie myszy.

Wyniki badań na zwierzętach

Po opracowaniu 30-składnikowego koktajlu odżywczego, opartego na pięciu kluczowych mechanizmach starzenia, grupa dr Rollo nasączyła mieszanką małe kawałki baj­gla, którymi następnie karmiono myszy. W tym czasie myszy kontrolne karmiono tylko kawałkami bajgla, bez suplementu.

Pierwszym zadaniem ekipy badawczej było określenie wpływu suplementu na długowieczność. Wykorzystała ona zarówno normalne myszy, jak i specjalny szczep, który wykazuje przyspieszone starzenie w wyniku nadmiernej wrażliwości na wszystkie pięć mechanizmów starzenia. W porównaniu ze zwierzętami kontrolnymi, myszy z suple­mentowanego szczepu przyspieszonego starzenia żyły o 28% dłużej.

Suplementowane normalne myszy przeżyły o 11% dłużej niż myszy z grupy kontrolnej. Badacze zwró­cili następnie uwagę na mobilność zwierząt, będącą jedną z miar ich ogólnego funkcjonowania wraz ze starzeniem się. Umieścili myszy w systemie przezroczystych komór, w których podawano im jedzenie, wodę i koło do ćwiczeń. Następnie rejestrowali czas, jaki każde zwierzę spędziło na poruszaniu się po pomieszczeniu w ciągu 24 godzin.

Normalne, nie otrzymujące suplementów myszy wykazy­wały postępujący spadek aktywności – w wieku 24 miesięcy ich mobilność była mniej więcej o połowę mniejsza niż u młodszych normalnych zwierząt. W wieku 24 miesięcy myszy, którym podawano suplementy, poruszały się o około trzy godziny dziennie więcej niż zwierzęta, którym nie podawano suplementów. Nigdy wcześniej, żaden preparat nie hamował spadku mobilności w takim stopniu.

Naukowcy zmierzyli również markery biochemiczne, które mogą wyjaśniać różnice w mobilności między zwierzę­tami suplementowanymi i nie suplementowanymi.

Suple­mentowane starsze myszy miały zwiększoną aktywność neuroprzekaźnika – dopaminy, a to właśnie obniżenie jej poziomu wiąże się z utratą zdolności ruchowych u starze­jących się ludzi i osób z chorobą Parkinsona.

Zwiększona aktywność mitochondriów sugerowała natomiast, że zwierzęta suplementowane miały więcej energii. Z kolei zmniejszeniu uległ poziom karbonyli białkowych, czyli zmienionych cząsteczek, które odzwierciedlają stopień glikacji i utleniania komórek oraz tkanek.

Podsumowując, wyniki tego badania dostarczyły przekonu­jących dowodów na to, że mieszanka składników odżyw­czych może spowolnić, a być może nawet zatrzymać wiele zmian związanych z wiekiem, które przyczyniają się do utraty mobilności, tak powszechnej u osób starszych.

W kolejnym badaniu, zespół dr Rollo zbadał wpływ mieszanki składników odżywczych na spadek zdolności poznawczych, który również zagraża zarówno długości, jak i jakości życia.

Podobnie jak w poprzednim badaniu, naukowcy nasączyli mieszanką bajgla, dając zwierzętom kontrolnym zwykłe bajgle. Następnie przetestowali myszy na „labiryncie wodnym”, który wymagał od zwierząt znalezienia i zapamiętania lokalizacji platformy zanurzo­nej tuż pod powierzchnią basenu wypełnionego wodą. To proste ćwiczenie, które testowało umiejętności uczenia się zwierząt, a także ich pamięć, ponieważ było powtarzane codziennie przez pięć dni.

Jak można się było spodziewać, pierwszego dnia wszyst­kie myszy miały problemy ze znalezieniem platformy, co zajmowało im średnio 81 sekund. Do dnia 5 młode myszy nauczyły się i zapamiętały wystarczająco dużo, by znaleźć platformę o 43% szybciej niż pierwszego dnia.

Starsze myszy, którym nie podawano suplementów, nie wykazały jednak znaczącej poprawy co do czasu, potrzebnego na znalezienie platformy, co wskazuje na związane z wiekiem upośledzenie uczenia się i pamięci. Jednak po suplemen­tacji, stare myszy wykazywały poziom uczenia się niemal identyczny jak młode, a w rzeczywistości w 5 dniu, znale­zienie platformy zajmowało im średnio 46% mniej czasu niż w 1 dniu.

Innymi słowy, suplementowane stare myszy wykazywały taką samą zdolność do uczenia się i zapamię­tywania nowych zadań, jak młode zwierzęta.

Podobnie jak w przypadku poprzedniego badania, naukowcy szukali również biochemicznych i strukturalnych wyjaśnień obser­wowanej poprawy zachowania suplementowanych zwierząt.

Odkryli, że aktywność mitochondriów mózgu ulegała stopniowemu spowolnieniu wraz z wiekiem u nieleczonych myszy, podczas gdy zwierzęta suplementowane wykazy­wały stały wzrost tej ważnej miary zaopatrzenia mózgu w energię.

Myszy z wyższą aktywnością mitochondrialną mózgu uczyły się znacznie lepiej niż te z niższą aktywnością mitochondrialną. Ponadto, masa mózgu, która normalnie zmniejsza się wraz z wiekiem, była wyższa u samców myszy suplementowanych o 7%, a u samic o 11%, w porównaniu z masą mózgu zwierząt kontrolnych.

Razem, odkrycia zespołu dr Rollo przedstawiają niezwykły obraz naszej zdolności do kontrolowania nie jednej, ale pię­ciu kluczowych ścieżek starzenia się ciała i umysłu.

W swo­ich artykułach naukowcy przyznają, że nie mają jeszcze dokładnej wiedzy na temat tego, jak każdy składnik odżyw­czy oddzielnie działa w ich modelu eksperymentalnym. Ale zdają sobie sprawę z ogromnego znaczenia zajmowania się wieloma ścieżkami starzenia, z których każda działa  poprzez wiele mechanizmów. Nie brakuje zatem dowodów na to, że każdy z 30 składników odżywczych zawartych w mieszance ma silny i często wieloraki wpływ na proces starzenia się.

Które składniki hamują proces starzenia?

Grupa badaczy dr Rollo wybrała składniki odżywcze o zna­nych zdolnościach do wpływania na pięć mechanizmów starzenia. Jak pokazano w tabeli składników, większość z nich ma więcej niż jeden sposób działania, na więcej niż jeden z głównych mechanizmów starzenia. Tego rodzaju wielokierunkowe działanie jest cechą charakterystyczną suplementów diety.

Fakt, że formuła zawiera wiele wie­lozadaniowych składników odżywczych o nakładających się mechanizmach działania, może leżeć u podstaw jej doskonałych efektów. Takich cech zwykle brakuje lekom na receptę, które zazwyczaj celują tylko w jeden mechanizm, a kiedy wchodzą w interakcje, często jest to raczej nega­tywne niż synergiczne.

Wykazano, że poszczególne składniki badanego koktajlu hamują rozwój chorób i promują zdrowie. Efekty ich działania, podobnie jak te wykazane w serii badań dr Rollo, obiecują nie tylko zwiększyć długość naszego życia, ale także pomagają zachować mobilność i funkcje poznawcze.

Oto podsumowanie ich wpływu na rzeczywiste starzenie się ludzi:

• Przeciwutleniające składniki odżywcze chronią komórki mózgowe, spowalniają starzenie się mózgu i zmniejszają upośledzenie pamięci, jednocześnie obniżając ryzyko  chorób sercowo-naczyniowych i metabolicznych, zapobiegając nowotworom i poprawiając funkcje odpornościowe.
• Składniki o działaniu przeciwzapalnym chronią przed chorobami neurodegeneracyjnymi, poprawiają funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego i śródbłonka, zapobiegają stłuszczeniu wątroby, poprawiają funkcjonowanie mięśni i zwalczają raka.
• Składniki odżywcze wzmacniające mitochondria korzystnie wpływają na szlaki wytwarzania energii w tkankach, zapobiegają stłuszczeniu wątroby, promują utratę masy ciała i zapobiegają otyłości, poprawiają funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego i mięśni szkieletowych oraz funkcje poznawcze i chronią przed chorobą Parkinsona.
• Składniki odżywcze, które przezwyciężają insulinooporność, dodatkowo pomagają w normalizacji wykorzystania energii, poprawie funkcji poznawczych, zapobieganiu pojawieniu się zespołu metabolicznego, poprawie metabolizmu glukozy i insuliny, przy jednoczesnym obniżeniu poziomu glukozy we krwi, obniżeniu poziomu hemoglobiny A1C i opóźnieniu powikłań cukrzycy.
• Składniki odżywcze, które zachowują integralność błon, poprawiają sygnalizację międzykomórkową i chronią komórkowe DNA, poprawiają funkcjonowanie komórek mózgowych i mięśni, indukują śmierć komórek nowotworowych, chronią przed miażdżycą i spowalniają postęp chorób sercowo-naczyniowych oraz poprawiają stan mięśni i chronią komórki wątroby.

Rosnąca liczba dowodów naukowych wiąże większość chorób przewlekłych i długowieczność z pięcioma klu­czowymi mechanizmami starzenia się. Dzięki opraco­waniu suplementu, składającego się z wielu składników odżywczych, które ingerują we wspomniane mechanizmy, naukowcy znacznie wydłużyli żywotność zwierząt doświad­czalnych. Co równie ważne, badana mieszanka składni­ków odżywczych znacznie poprawia ogólną mobilność i funkcje poznawcze zwierząt, przywracając je do poziomu z młodości.

Wyraźne korzyści wykazane w odpowiedzi na ten 30-składnikowy koktajl odżywczy pomagają wyjaśnić, dlaczego badania z pojedynczymi składnikami nie zawsze przynoszą znaczące wyniki zwiększające długowieczność. Wszystkie poszczególne składniki mieszanki są znane jako bezpieczne i skuteczne u ludzi, choć czas pokaże, czy specy­ficzna kombinacja wszystkich trzydziestu okaże się równie skuteczna, jak u myszy. Przewaga dowodów sugeruje jed­nak, że może ona spełnić oczekiwania.