Nasze magazyny
Idziesz do lekarza z uporczywym bólem lub obrzękiem stawów i być może poddajesz się prześwietleniu albo rezonansowi magnetycznemu. Diagnoza to choroba zwyrodnieniowa stawów. Co się zatem dzieje dalej? O ile nie zmagasz się z przewlekłym bólem, możesz usłyszeć, że to normalny element procesu starzenia. A jeśli masz szczęście, lekarz udzieli Ci kilku rad dotyczących stylu życia.
Na tym etapie musisz chwycić byka za rogi oraz dowiedzieć się, jak możesz utrzymać swoją mobilność i zapobiec przewlekłemu stanowi zapalnemu i bólowi. Przejęcie kontroli i radzenie sobie z chorobą zwyrodnieniową stawów to klucze do optymistycznej przyszłości.
Oto zioła i produkty spożywcze o najlepiej udowodnionym działaniu łagodzącym ból i obrzęk. Można je zażywać w formie suplementów diety lub spożywać jako składnik kilku pysznych potraw.
Ocet jabłkowy na chorobę zwyrodnieniową stawów
- Ocet jabłkowy można pić codziennie z wodą. Pewne kwasowe pokarmy mogą u niektórych osób, choć niekoniecznie u każdego, nasilać chorobę zwyrodnieniową stawów. Zbadaj kwasowość swojego organizmu za pomocą kilku kupionych w aptece pasków testowych do pomiarów pH. Chociaż picie kwaśnego napoju może się wydawać sprzeczne z intuicją, kiedy organizm metabolizuje ocet jabłkowy, staje się on zasadowy. Obecność tzw. matki octowej oznacza, że produkt nie został poddany pasteryzacji oraz zawiera mnóstwo korzystnych bakterii i minerałów.
- Łatwiej znaleźć go w sklepie ze zdrową żywnością lub w supermarkecie. Po prostu wlewaj łyżkę octu jabłkowego z matką octową do szklanki wody (ciepłej lub zimnej) i pij każdego ranka lub – jeśli potrzebujesz – przed każdym posiłkiem.
- Ocet jabłkowy jest jednym z głównych elementów metody opracowanej przez Klinikę Margaret Hills z angielskiego hrabstwa Warwickshire. Pomaga ona tysiącom pacjentów z reumatoidalną i zwyrodnieniową chorobą stawów (i nie tylko) dzięki terapii żywieniowej. Program ośrodka jest oparty na occie jabłkowym z miodem i melasą oraz kąpielach w soli Epsom. Jak twierdzi Margaret Hills, ocet jabłkowy jest w stanie rozpuścić kwasowe złogi w stawach i wydalić je przez nerki.
Program obejmuje również ścisłą dietę bezkwasową, która wyklucza szeroką gamę produktów spożywczych, w tym wołowinę i wieprzowinę, nabiał, owoce zawierające kwas cytrynowy, alkohol, herbatę, kawę, słodkie i gazowane napoje, rafinowany cukier, pszenicę i ostre przyprawy. Jadłospis koncentruje się na spożywaniu mnóstwa gotowanych i surowych warzyw, brązowego ryżu i zbóż, ryb, awokado, orzechów, pestek oraz sporządzonych z nich wyrobów, a także większości ziół i przypraw z dodatkiem suplementów diety.
Przeciwzapalna kurkuma
Kurkumę stosowano w ramach medycyny ajurwedyjskiej przez tysiące lat. Jest ona szczególnie polecana do łagodzenia stanu zapalnego w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów1. Przeciwzapalne właściwości kurkumy są tematem ponad 6 tys. artykułów naukowych, wykazujących jej potencjalne działanie przeciwrakowe, przeciwcukrzycowe, przeciwartretyczne i przeciw szeregowi innych schorzeń.
To kurkumina – składnik kłącza kurkumy – ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. To właśnie jej – nie samej roślinie – zwykle poświęcone są badania. Przy wyborze suplementu diety z kurkumą należy upewnić się, że jego proces produkcyjny umożliwił uwolnienie kurkuminy. Osiąga się to przez podgrzewanie korzenia rośliny w oleju lub ekstrakcję alkoholową oraz dodanie czarnego pieprzu w celu nasilenia wchłaniania przez organizm. Należy sprawdzić składniki, aby ustalić poziom kurkuminoidów. Kurkuma to jeden z najlepszych dodatków do potraw.
Zioła o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwartretycznych
- Nasiona kozieradki są zasobne w kwas linolenowy oraz mają właściwości przeciwzapalne i przeciwartretyczne. Nie prowadzono badań na ludziach, ale jest to przyprawa, którą można dodawać do potraw, dostępna również w formie suplementu diety.
- Wierzba biała zawiera kwas salicylowy (obecny również w aspirynie) oraz ma działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe.
- Czarci pazur (łac. Harpagophytum) stosowany jako naturalny środek przeciwzapalny w leczeniu zapalenia stawów. Ma niewiele działań niepożądanych i jest uważany za bezpieczny.
- Pokrzywa zwyczajna to częsty składnik herbat, który – jak się uważa – oczyszcza organizm. Badanie z wykorzystaniem liści tej rośliny, aplikowanych bezpośrednio na kciuki z wyroślami kostnymi, wykazało redukcję bólu w porównaniu z placebo3.
- Imbir działa na organizm przeciwzapalnie i rozgrzewająco. Można go spożywać w potrawach, przyjmować jako suplement diety lub pić w nalewce bądź domowej czy kupnej herbacie. Można również wrzucić starty imbir do miski z gorącą wodą i namaczać w niej dłonie lub stopy w celu złagodzenia stanu zapalnego i bólu.
Zioła na stawy, kości, bóle mięśni
- Krem z pieprzowca (chili) na nerwobóle, wcierany w stawy, działa zarówno przeciwzapalnie, jak i przeciwbólowo. Uważa się, że kadzidłowiec (znany również jako indyjskie kadzidło) również ma właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe4. Jest on szeroko stosowany w medycynie ajurwedyjskiej.
- Arnika górska Żel arnikowy to ziołowy preparat o działaniu przeciwzapalnym. Nie należy mylić go z homeopatycznymi tabletkami z arniką na stłuczenia, które wytwarza się z tej samej rośliny, ale inaczej przygotowuje.W badaniu z udziałem osób z chorobą zwyrodnieniową przynajmniej jednego stawu kolanowego wcieranie żelu arnikowego w staw(y) 2 razy dziennie po zaledwie 3 tygodniach przyniosło znaczący sukces terapeutyczny. Znacznie zmniejszył się ból zapalny5. W badaniu z udziałem ponad 200 osób z bólem spowodowanym chorobą zwyrodnieniową stawów palców dłoni żel arnikowy okazał się równie skuteczny, jak żel z ibuprofenem, przy czym pacjenci zwykle woleli ten pierwszy. Liczba bolesnych stawów znacząco się zmniejszyła, redukcji uległa również ich poranna sztywność6.
- Korzeń żywokostu aplikowany zewnętrznie w formie kremu lub oleju, jest – jak wykazano – skuteczny w redukcji stanu zapalnego i bólu w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów. Stosuje się go od setek lat i wspominano o tym nawet w sztukach Szekspira. Kilka najnowszych randomizowanych badań klinicznych potwierdza skuteczność miejscowych preparatów z korzenia żywokostu w leczeniu bólu, stanu zapalnego oraz obrzęku mięśni i stawów w przypadku zwyrodnieniowego zapalenia stawów7.
- Olej rycynowy można stosować na wiele sposobów. Starsi czytelnicy mogą pamiętać, że ich babcie lub mamy używały go w młodości. Jednak choć od tego czasu minęło sporo lat, jego właściwości przeciwzapalne są obecnie równie aktualne, jak kiedyś. Jest to stosunkowo tani olej i można go wcierać w opuchnięty staw w celu redukcji obrzęku i bólu.
- Chiński olej Wood Lock (salicylan metylu 50%, mentol 16%, kamfora 10%) ma intensywny zapach, ale łagodzi ból.
- Maść tygrysia (kamfora, olejek miętowy, olejek kajeputowy, mentol i olejek goździkowy) ma podobne działanie jak chiński olej Wood Lock.
Przepisy przydatne w leczeniu zapalenia stawów
Dania te zawierają pokaźne ilości kurkumy i imbiru. Kurkuma to jeden z nowych superpokarmów – jest wszędzie: od kurkumowych kaw latte po złote mleko i herbatę z kurkumą dostępną w dobrze znanych kawiarniach. Imbir nigdy nie zyskał uznania, na jakie zasługuje jako roślina lecznicza.
Składnikiem aktywnym imbiru jest gingerol, który ma silne właściwości przeciwzapalne. Warto więc dodawać również tę roślinę do napojów i potraw, jeśli Ci tylko ona smakuje. To również rozgrzewające zioło, które podobno poprawia krążenie. W medycynie ajurwedyjskiej imbir powszechnie spożywa się zimą – zgodnie z zasadą łączenia właściwych rodzajów pokarmów z porą roku.
Należy mieć świadomość, że kurkumę stosuje się jako naturalny barwnik. Jeśli więc nie zachowasz ostrożności, zabarwisz powierzchnie kuchenne, swoje dłonie i ubrania na jaskrawo żółto.
Kurkuma w pogotowiu
Można mieć pod ręką słoik tej magicznej substancji i dodawać błyskawicznego lekarstwa do posiłków własnych, a nawet psich! Wystarczy rozgrzać sproszkowaną kurkumę w wodzie, a następnie dodać oleju kokosowego i czarnego pieprzu – niezbędnego składnika wspomagającego wchłanianie kurkuminy przez organizm. Po przygotowaniu pasty należy trzymać słoik w lodówce i dodawać po łyżeczce do potraw. Ważne, by upewnić się, że dobrze wymieszało się składniki – w przeciwnym wypadku spożycie mikstury może skutkować całkiem silnym atakiem kaszlu! Podgrzewanie oleju kokosowego wydobywa kurkuminę, a dodanie zawierającego piperynę czarnego pieprzu zwiększa jej biodostępność.
Dal z żółtego grochu
(Dr Susan Aldridge, blogerka medyczna)
Składniki na 4 porcje
- 2 pokrojone w kostkę cebule
- 3 posiekane ząbki czosnku
- przyprawy: mieszkanka zmielonych w młynku lub rozdrobnionych tłuczkiem w moździerzu ziaren czarnej gorczycy, nasion kopru włoskiego i kminu rzymskiego oraz po łyżeczce
- mielonych kurkumy i cynamonu
- 2 łyżki przecieru pomidorowego
- łyżka dżemu z chili
- 100 g czerwonej soczewicy
- 100 g żółtego łuskanego grochu
- 400 ml wody
- 330- lub 450-gramowa torebka mrożonego groszku albo mrożonej mieszanki warzywnej
Sposób przygotowania:
1. Podsmaż cebulę i czosnek na oleju kokosowym, a następnie dodaj przyprawy, przecier pomidorowy i dżem z chili. Gotuj ok. 10 min, do zmięknięcia.
2. Wmieszaj soczewicę i łuskany groch oraz wlej wodę.
3. Gotuj do zmięknięcia, a następnie dodaj mieszankę warzyw. Gotuj jeszcze kilka minut, po czym podawaj.
Danie to dobrze jest podawać przez 2 dni. Pierwszego dnia można dodać pieczonego słodkiego ziemniaka, a następnego podgrzać i podać z 200 g ryżu basmati lub podobnych ziaren z kilkoma ciekawymi dodatkami (ja użyłam fasoli pinto, chili i limonki – jest wiele opcji do wypróbowania). Nie zaszkodziłyby też porcja mięty i dipu ogórkowego na bazie jogurtu oraz pełna łyżka sosu chutney z mango.
Marokańska zupa kalafiorowa
(z książki pt. „Łatwo, smacznie i zdrowo” Barbary Cousins)
Składniki na 2-4 porcji
- pół podzielonego na różyczki kalafiora (ok. 400 g) z łodygą pokrojoną w plasterki
- pokrojona w kostkę cebula
- 2,5-centymetrowy kawałek obranego i startego na tarce świeżego imbiru
- kostka rosołowa rozpuszczona w 1,2 l wrzątku
- łyżeczka mielonego cynamonu
- łyżeczka mielonego kminu rzymskiego
- pół łyżeczki garam masala
- pół łyżeczki kurkumy
- zmiażdżone nasiona z 10 strąków kardamonu
- 50 g mielonych migdałów
- sól i mnóstwo świeżo mielonego czarnego pieprzu
- papryka do przyprószenia
Sposób przygotowania:
1. Umieść warzywa, imbir, rosół i przyprawy w rondlu i doprowadź do wrzenia.
2. Zmniejsz ogień i gotuj na wolnym ogniu przez 5-8 min lub do momentu, aż warzywa się ugotują.
3. Dodaj mielone migdały i miksuj do uzyskania gładkiej konsystencji.
4. Dopraw do smaku solą i pieprzem, a przed podaniem posyp papryką.
Kalafiorowe curry
(Frances Ive)
Składniki na 2-4 porcji
- 2,5-centymetrowy kawałek startego na tarce świeżego imbiru
- 2 posiekane ząbki czosnku
- 2 pokrojone w kostkę czerwone cebule
- łyżka oleju kokosowego
- łyżeczka mielonej kurkumy
- łyżeczka mielonego kminu rzymskiego
- łyżeczka mielonej kolendry
- łyżeczka nasion kminku
- duży kalafior
- 250 g jogurtu naturalnego (z mleka sojowego, kokosowego, krowiego lub koziego)
- saszetka lub ćwierć bloku pasty kokosowej bądź 400 ml mleka kokosowego
Sposób przygotowania:
1. Przez kilka minut podsmażaj na oleju kokosowym imbir, czosnek i cebulę, a następnie dodaj wszystkie przyprawy.
2. Kalafiora pokrój na kawałki o wielkości kęsa i wrzuć na patelnię.
3. Smaż na małym ogniu przez 10 min (sprawdzając, czy ilość oleju kokosowego jest wystarczająca).
4. Dodaj jogurt i pastę kokosową, dobrze wymieszaj i delikatnie gotuj, aż kalafior zmięknie i będzie gotowy do spożycia. Podawaj z brązowym ryżem basmati.
Złoty koktajl z kurkumą (Dr Susan Aldridge, blogerka medyczna)
Zmiksowany koktajl jagodowy z dodatkiem kurkumy, która nadaje mu piękny brzoskwiniowozłoty kolor, zawiera świeżą żurawinę, z której sok można wyciskać w sezonie, ale jeśli preferuje się słodsze smaki, można ją zastąpić borówką amerykańską, maliną, truskawką lub ich połączeniem.
Składniki na 1 porcję
- pół łyżeczki sproszkowanej kurkumy
- 250 ml mleka konopnego lub migdałowego
- banan
- 2,5-centymetrowy kawałek obranego i posiekanego świeżego imbiru
- 100 g świeżej żurawiny
- łyżeczka kakao w proszku
Sposób przygotowania:
1. Zmiksuj wszystkie składniki w blenderze.
2. Przelej koktajl do szklanki i natychmiast wypij
Indyjskie curry z kurczakiem (Frances Ive)
Składniki na 4 porcje
- 4 piersi z kurczaka
- 250 g jogurtu naturalnego (z mleka krowiego, koziego, sojowego lub kokosowego)
- szczypta różowej soli himalajskiej (lub nierafinowanej soli morskiej)
- 3 cebule
- 3 ząbki czosnku
- 2,5-centymetrowy kawałek świeżego korzenia imbiru (lub łyżka mielonego imbiru)
- 1-2 łyżeczek chili
- łyżeczka mielonej kurkumy
- łyżeczka mielonej kolendry
- łyżeczka mielonego kminu rzymskiego
- łyżeczka cynamonu
- łyżeczka mielonych goździków
- 1/8 opakowania pasty kokosowej
- pół łyżeczki musztardy
- 2 łyżki masła klarowanego (lub oleju kokosowego)
- 2 szklanki gorącej wody
- sok z 1 cytryny
- mały pęczek posiekanych liści kolendry
Sposób przygotowania:
1. Marynuj piersi z kurczaka w jogurcie i soli przez 6 godz. Cebulę, czosnek i imbir pokrój w plasterki i lekko przyrumień na oleju.
2. Dodaj wszystkie pozostałe składniki z wyjątkiem soku z cytryny i liści kolendry. Smaż przez kilka minut, mieszając, by zapobiec przypaleniu.
3. Dodaj kurczaka w marynacie i gotuj na dużym ogniu, mieszając, aż mięso stanie się czerwonawobrązowe i suche.
4. Dodaj 2 szklanki gorącej wody i gotuj na wolnym ogniu pod przykryciem, aż kurczak zmięknie.
5. Kiedy mięso będzie prawie ugotowane, dodaj kolendrę i sok z cytryny.
6. Dalej gotuj na wolnym ogniu do pełnego ugotowania kurczaka, a następnie zdejmij z ognia i podawaj.
Zaczerpnięto z książki Frances Ive pt. „One Step Ahead of Osteoarthritis” (O krok przed chorobą zwyrodnieniową stawów) wydaną przez Hammersmith Health Books w 2022 r.
- J Altern Complement Med, 2003; 9(1): 161–8
- Scand J Rheumatol, 2005; 34(4): 302–8; Osteoarthritis Cartilage 2008; 16(9): 965–72; Curr Ther Res Clin Exp, 2003; 64(1): 21–31
- J R Soc Med, 2000; 93(6): 305–9
- Nutr J, 2016; 15: 1
- Adv Ther, 2002; 19(5): 209–18
- Rheumatol Int, 2007; 27(6): 585–91
- Phytother Res, 2012; 26(10): 1441–8
- Eur J Neurosci, 2014; 39(3): 485–500
